«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری شامگاه دوشنبه تأیید کرده که اقدام آمریکا در بازگرداندن برخی معافیت‌های تحریمی مربوط به برنامه هستهای ایران به نفع طرف آمریکایی است تا طرف ایرانی.
در حالی که برخی رسانه‌های غربی تلاش می‌کردند اقدام دولت «جو بایدن» در فراهم کردن امکان همکاری کشورها و شرکت‌های خارجی در پروژه‌های بوشهر، اراک و رآکتور تحقیقاتی تهران را نشانگر حسن نیت واشنگتن برای ترغیب ایران به ادامه مذاکرات وین جا بزنند، ند پرایس در نشست خبری دوشنبه با خبرنگاران این موضوع را رد کرد.
ند پرایس ابتدا در گفت‌وگو با یک خبرنگار تأیید کرد که اقدام آمریکا دربردارنده مزایای اقتصادی برای ایران نیست. هنگامی که یک خبرنگار ادعا که صدور این معافیت تحریمی به نوعی باعث «ثروتمند شدن» ایران می‌شود، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا حرف او را قطع کرد و گفت: «نه، بن! [صدور این معافیت] چنین اثری ندارد.... این درست نیست. این کار چنین اثری ندارد.»
او سپس در پاسخ به سوال این خبرنگار مبنی بر اینکه آیا هدف دولت آمریکا به هیچ طریقی برای ترغیب ایران جهت بازگرداندن ایران به میز مذاکره صورت نگرفته گفت: «برای شفاف‌سازی باید بگویم چیزی که شما گفتید درست نیست. صدور معافیت‌های موسوم به IFCA (معافیت از بخش‌هایی از "قانون آزادی ایران و منع اشاعه"، مصوبه 2012) به هیچ طریقی باعث ثروتمندتر شدن ایران نمی‌شود. این اقدام به دو مسئله مربوط می‌شود که عبارتند از منع اشاعه هستهای و ایمنی هستهای.»
ند پرایس در ادامه تأکید کرد: «گمان می‌کنم منطقی‌‌ترین ناظران موافقت خواهند کرد که هر دوی این اقدامات- صرفنظر از اینکه سرنوشت برجام چه می‌شود و آیا ما می‌توانیم به پایبندی دوجانبه به توافق بازگردیم یا نه- در راستای منافع امنیتی ما است. ما تصمیم گرفتیم این معافیت‌های تحریمی را احیا و تمدید کنیم تا به یک هدف برسیم و آن اینکه به طرف‌های ثالث اجازه بدهیم در پروژه‌های منع اشاعه و ایمنی هستهای در ایران مشارکت کنند...»
نظام حاکمیتی آمریکا در سال‌های گذشته با متهم کردن ایران به پیگیری اهداف نظامی در قالب برنامه هستهای تحریم‌هایی را به بهانه‌هایی مانند «اشاعه هستهای» یا «مقابله با سلاح‌های کشتار جمعی» علیه ملت ایران وضع کرده است. ایران بارها ادعاهای آمریکا و هم‌پیمانان این کشور را رد و تأکید کرده به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، به دنبال بهره‌برداری از حق دستیابی به فناوری هستهای برای مقاصد صلح آمیز است.
ادعاهای آمریکا و هم‌پیمانان این کشور در حالی مطرح شده که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هستهای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هستهای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
ایران علاوه بر این در سال 2015 به توافقی با کشورهای موسوم به گروه 1+5 برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هستهای خود دست پیدا کرد. علیرغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال 1397 به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
دولت فعلی آمریکا به ریاست «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینه‌های لازم برای بازگشت کشورش به توافق هستهای برجام را فراهم کند. تا کنون 8 دور مذاکره در شهر وین میان ایران و اعضای گروه 1+4 از یک طرف و آمریکا و اعضای گروه 1+4 از طرف دیگر در این خصوص برگزار شده است.
دولت آمریکا تا کنون در این مذاکرات از انجام اقدامات لازم برای بازگشت به برجام خودداری کرده و عملاً سیاست دولت گذشته این کشور موسوم به «فشار حداکثری» را علیه ایران ادامه داده است. دولت بایدن، در عوض با مانور بر روی برخی حرکات نمایشی تلاش کرده توپ تصمیم‌گیری در مذاکرات وین را به زمین ایران بیندازد.
از جمله جدیدترین اقداماتی که آمریکا با این هدف انجام داده بازگرداندن معافیت‌های تحریمی مربوط به همکاری‌های صلح‌آمیز با برنامه هستهای ایران است. این معافیت‌ها در دوران ریاست‌جمهوری قبلی آمریکا لغو شده بودند، اما ناظران و تحلیلگران می‌گویند بازگرداندن آنها به جهت آنکه در بردارنده انتفاع اقتصادی برای ایران نیست را نمی‌توان امتیاز در نظر گرفت.
«بابک نگاهداری»، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در همین ارتباط روز 18 بهمن‌ماه به خبرگزاری فارس گفت: « علیرغم اینکه برخی این اقدام را نشانه حسن نیت دولت بایدن در زمینه رفع تحریم‌ها تفسیر کرده‌اند، ولی واقعیت آن است که بازگشت معافیت‌های هستهای به معنای رفع تحریم‌ها نیست.»
وی در توضیح بیشتر اضافه کرد: «وی در توضیح این نکته گفت: این موضوعی است که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در توئیت خود به آن اشاره کرده است. کما اینکه وزارت خارجه آمریکا هم به تصریح در بیانیه‌اش گفته این تصمیم «به مثابه اعطای یک امتیاز به ایران یا نشانه‌ای در جهت دستیابی به تفاهمی درباره بازگشت به برجام نیست»؛ در واقع، طبق آنچه در این بیانیه آمده است، بازگشت این معافیت‌ها - حتی در صورت عدم دستیابی به توافق در وین- یک گام فنی در راستای منافع حیاتی ایالات متحده آمریکا و محدود ساختن برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران است.»
ند پرایس در نشست خبری شامگاه دوشنبه تأکید کرد: «هدف از صدور این معافیت‌ها تأمین پول برای ایران نیست... واقعیت این است که اگر ما در نقطه‌ای قرار بگیریم که بخواهیم به پایبندی دوجانبه به برجام برگردیم، این معافیت‌ها برای برداشتن گام‌هایی که برنامه هستهای ایران را کم‌خطرتر می‌کنند ضروری خواهند بود. اگر هم نتوانیم به پایبندی دوجانبه برگردیم باز هم این گام‌ها در راستای منافع ما است.»
او در ادامه گفت: «اگر ما بخواهیم به توافقی برای پایبندی دوجانبه به برجام دست پیدا کنیم این گام (صدور معافیت‌های تحریمی) به ما برای آن کمک کند.»
برخی گزارش‌ها حاکی است دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین قرار است از امروز سه‌شنبه در پایتخت اتریش آغاز شود. اتحادیه اروپا روز دوشنبه با صدور بیانیه‌ای تأیید کرده قرار است ادامه دور هشتم مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 19 بهمن ماه برگزار شود.
روز جمعه هشتم بهمن ماه، رسانه‌ها از وین گزارش کردند که بر اساس تفاهم صورت‌گرفته بین هیأت‌های مذاکره کننده ایران و گروه 1+4 (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا در وین، دور هشتم گفت‌وگوها به مدت حدود یک هفته تنفس خواهد داشت و هیأت‌های مذاکره‌کننده روز شنبه 9 بهمن ماه برای رایزنی و مشورت، به پایتخت‌هایشان بازگشتند.
مذاکرات وین در حالی از سرگرفته می‌شود که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران در خصوص پیش بینی روند مذاکرات پیش رو در وین گفت: «ما بر آخرین متونی که در نتیجه مذاکرات ایران با گروه 1+4 و Non-Paper هایی که از طریق آقای مورا تبادل شده تمرکز کردیم. در مرور آخرین متون به دست آمده از مذاکرات وین، هنوز در حوزه رفع تحریم‌ها بخش‌هایی از مطالباتمان مورد توجه قرار نگرفته است».
منبع: فارس