بازار سرمایه که تا چندی پیش از سوی دولت به عنوان یک محل طلایی و امن با بازدهی بالا برای سرمایه‌گذاری معرفی می‌شد و توجه سرمایه‌گذاران بسیاری را به خود جلب کرده بود امروز از نفس افتاده و به نظر می‌رسد که دیگر رمقی برای رشد دوباره ندارد. حالا بازار در شرایطی متفاوت از ابتدای سال قرار دارد و در این میان روز‌به‌روز شاهد کمتر شدن اعتماد سهام‌داران و خروج بیشتر نقدینگی‌ است. اما باید پرسید که مسبب پیش‌آمدن فضای بی‌اعتمادی چه کسی است و این روند تا کجا ادامه خواهد داشت؟
اگرچه محاسبات کارشناسان بیانگر رشد بورس از نیمه دی ماه بود، اما شاخص کل روز شنبه هم افت کرد و رکورد منفی دیگری بر جای گذاشت. شاخص کل بورس روز شنبه هفته جاری برای نخستین بار وارد کانال یک میلیون و 100 هزار واحد شد. در معاملات آن روز، شاخص کل بورس 43 هزار و 43 واحد افت کرد و به رقم یک میلیون و 186 هزار واحد رسید. از دست دادن کانال 1 میلیون 200 هزار واحد در حالی اتفاق افتاد که از اواسط مردادماه و زمانیکه بازار در مسیر نزولی قرار گرفت هیچگاه شاخص به کانال یک میلیون و 100 هزار واحد عقب‌گرد نکرده بود و این عقب‌نشینی بیش از هر زمان دیگری سها‌م‌داران را با نگرانی و بی‌اعتمادی روبه‌رو کرد. کارشناسان دلایل متفاوتی را برای ریزش‌های پی‌درپی شاخص و همچنین از بین رفتن اعتماد فعالان بازار مطرح می‌کنند و معتقدند که دولت در راس عوامل موثر در به وجود آمدن شرایط موجود قرار دارد. به گفته آنها پیش‌ از رشد‌های شارپی در بازار، دولت مردم را تشویق به فعالیت در این بخش می‌کرد و اکنون که روزهای خوش بورس به پایان رسیده دولت خود را کنار کشیده و هیچ حرفی برای گفتن ندارد. روزبه شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با ایسنا با تاکید بر اینکه اعتماد به بورس با حرف برنمیگردد و دولت باید پاسخگو باشد، گفته است: «اسفند ماه سال 1398 و فروردین و اردیبهشت سال 1399 با وجود شیوع کرونا، ریزش بازارهای جهانی و دلار 14 هزار تومانی، بازار پرقدرت بالا میرفت به طوریکه بازار بیش از ارزش ذاتی خود معامله میشد. در آن روزها بازار بیش واکنشی داشت و نه تنها توجهی به اخبار منفی نمی‌کرد بلکه به اخبار مثبت بیش از حد وزن می‌داد. درحال حاضر پارادایم فکری بازار برعکس شده است. مردم به این بازار اعتماد کردند و ضربه خوردند. تکنیکالیست‌ها هم دچار ترس شده‌اند. حدود 40 هزار میلیارد تومان پول از بازار بیرون رفت و مردم به حضور در بازار تشویق شدند. حداقل باید از مسئولان سوال شود که شما که مردم را برای حضور در بازار سرمایه تشویق کردید، الان چه پاسخی برای مردم دارید؟ دولت نمیتواند پولی به بازار تزریق کند اما همین که برای کسری بودجه و حقوق و پاداش جلوی فروش صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی را در بورس بگیرد، اقدام خوبی است. یعنی منبع درآمد دیگری برای کسری‌های خود پیدا کند.»
فردین آقابزرگی تحلیلگر و کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت‌وگویی با اشاره به ریسک بازار سرمایه گفته‌ است: «متاسفانه کسانی که مردم را به بورس دعوت کردند و فراخوان زدند به گونه‌ای به مردم به خصوص افراد آماتور القا کردند که بورس خوب است و هیچ‌گونه ریسکی ندارد و این توضیح را ندادند که ریسک‌های مترتب بر سرمایه‌گذاری چیست؟»
با توجه به گفته کارشناسان این پرسش مطرح می‌شود که دولت چه اندازه در به وجود آمدن شرایط فعلی بازار سرمایه نقش دارد؟
مجموعه‌ای از عوامل شرایط فعلی را برای بورس به وجود آورد
غلامرضا سلامی، کارشناس بازار سرمایه با بررسی وضعیت شاخ بورس طی ماه‌های گذشته و نقش دولت و مجلس در از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران به «ابتکار» گفت: دولت و بخش دیگر آن یعنی مجلس قطعا در شرایط به وجود آمده برای بازار بورس نقش دارند. البته نمی‌توان انگشت اتهام را تنها به سوی دولت و یا مجلس نشانه گرفت، چراکه برخی از فعالان بازار و کارشناسانی که با تحلیل‌ها نادرست اطلاعات غلطی را در اختیار مجلس و دولت قرار دادند نیز به بدتر شدن شرایط بازار دامن زدند و باعث از بین رفتن اعتماد سهام‌داران به بازار شدند.
این کارشناس بازار سرمایه در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به شرایط ایده‌آل بازار در ماه‌های ابتدایی سال ادامه داد: بازار سرمایه در مدت کوتاهی شرایط خاص و ایده‌آلی را تجربه کرد و شاخص رکوردها‌ی بی‌سابقه‌ای را ثبت کرد. مشخص بود که چنین رشدی منطقی نیست چراکه ما در بخش واقعی اقتصاد نه تنها شاهد تحول و تحرک نبودیم بلکه بسیاری از بخش‌های ما با رشد منفی روبه‌رو بود. وی افزود: بنابراین این انتظار می‌رفت که شاخص پس مدتی در مسیر نزول قرار بگیرد، در همان زمان من و تعداد دیگری از کارشناسان هشدار روزهای قرمز را برای شاخص می‌دادیم اما همان زمان ما به عنوان مخالفان رشد بازار سرمایه مورد شماتت قرار می‌گرفتیم. 
هدف دولت سروسامان دادن به اقتصاد بود نه کسب سود
سلامی در ادامه صحبت‌هایش به بررسی هدف دولت برای تشویق مردم برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس پرداخت و در این باره گفت: عده‌ای می‌گویند دولت استفاده خود را از بازار برده و حالا خود را کنار کشیده، من تصور نمی‌کنم که دولت چنین هدفی را از قبل داشته است تا سودی را کسب کند، بلکه هدف دولت این بود که از طریق بازار سرمایه اقتصاد را تا حدودی سروسامان بدهد. 
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: البته باید اشاره کرد که سروسامان دادن اقتصاد از طریق بورس در چنین وضعیتی راهی اشتباه بود. متاسفانه ساختار اقتصاد ما با مشکل روبه‌رو بوده و با راهکارهای آسان نمی‌توان امید داشت که وضعیت بهبود یابد. 
وضعیت بازار سرمایه چگونه خواهد بود؟
سلامی در پاسخ به این پرسش که وضعیت بازار سرمایه را در ماه‌های آتی چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: من معتقدم با توجه به شرایط اقتصادی محدوده منطقی شاخص در همین محدوده‌های فعلی است اما اگر دلار کاهش یابد و یا متغیرهای موثر دیگر تغییر کند قطعا شاخص پایین‌تر از محدوده‌های فعلی خواهد رفت.
این تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه درصورت بهبود وضعیت تولید شاخص آماده رشد دوباره خواهد شد ادامه داد: به عبارتی دیگر اگر بخش واقعی اقتصاد با تحرک همراه نباشد شاخص رقم‌های پایین‌تری را شاهد خواهد بود. ما به شرطی می‌توانیم شاخص را در کانال‌های فعلی ثابت نگه داریم که بخش اقتصاد واقعی ما با رشد همراه باشد و تولید افزایش یابد حتی می‌توان گفت در صورت بهبود وضعیت تولید شاخص آماده رشد دوباره خواهد شد.

منبع: ابتکار