برخوردهای تند، توام با قهر، غلبه، زور و اعمال خشونت برخی از ماموران گشت ارشاد و ضابطان قانون این روزها به یکی از مسایل مهم فرهنگی و اجتماعی کشور تبدیل شده است. این روزها بحث‌ها بیشتر محور این نهاد انتظامی و البته دفاع از حقوق شهروندان در مواردی است که ضابطان رفتاری فراقانونی داشته و از آن تخطی می‌کنند. این که چگونه می‌توان از تضییع حقوق شهروندان دفاع کرد، نقش مجلس و البته فراکسیون زنان که نقدهای جدی به آن وارد است دراین‌باره چیست؟ و همچنین ادامه این رفتارهای خشن چه نتایجی را در پی خواهد داشت؟ موضوع گفت و گو با جهانبخش محبی‌نیا، نماینده ادوار مجلس است که مشروح آن را در ادامه می خوانید.
باتوجه به تجربه حضور شما در مجلس به عنوان نماینده مردم، در حال حاضر مجلس چگونه می‌تواند نقش نظارتی خود را دراین موضوع به خوبی ایفا کند و برای نظارت بر اجرای قانون و ضابطان آن چگونه باید عمل کند؟
مجلس چون خودش محصول یک سلیقه است لذا طبیعی است که برخوردش با مسائل جاری جامعه سلیقه‌ای باشد. اما باید در نظر داشت که مدیریت سلیقه‌ای و البته نظارت‌های سلیقه‌ای بدون شک منجر به تعامل و ترکیب وجوه مثبت حکمرانی و سامان یابی آن نخواهد شد. مساله بعدی این است که پارلمان به معنای واقعی براساس اصول مسلمی از قانون اساسی بویژه اصل 76، حق نظارت، تحقیق و تفحص در تمام امور را دارد. در برخی دیگر از امور، وجوهی نظارت را به صورت تذکر، سوال و استیضاح در اختیار گرفته است. اما چون مجلس برایند و محصول یک نگاه سلیقه ای است در احیای وجوه پارلمان تاکنون ناتوان بوده است. البته وجه انقلابی و مثبت قانون مجلس که مورد تاکید مقام معظم رهبری است سرجای خودش محفوظ است.
با توجه به نارضایتی های بروز کرده از رفتار برخی ضابطان در امر حجاب و عفاف و برخوردهای خشن در این امر فرهنگی چگونه می‌توان از حق عامه دفاع کرد و این نقش نظارتی باید چگونه باشد؟
باید توجه داشت که پدیده‌های فرهنگی در جوامع مختلف نظارت ناپذیر هستند. فرهنگ خودش اگر به غنا برسد می تواند وظیفه نظارت همگانی را در عرصه عمومی بر عهده بگیرد و کار را بر نهادها و دولت‌های مسئول آسان کند. متاسفانه قبل از آنکه اقتصاد ما یعنی صنعت وحوزه های مدرنیزاسیون یعنی وجه تکنولوژی شکست خورده باشیم، این حوزه فرهنگی ماست که با چالش اصلی مواجه است. به عقیده من در حوزه فرهنگ نارسایی‌ها و چالش های بسیار بزرگی فراروی ماست که دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه و ائمه جمعه نسبت به آن بی‌اعتنا هستند و آنگونه که باید احساس مسئولیت نمی‌کنند. دقیقا از همینجاست که بستر فرهنگی را تبدیل به منازعه سیاسی کردند. درواقع هم دشمنان و هم افرادی که نزاع سیاسی را برنمی تابند و البته عوامل نظام سیاسی، فرهنگ را آوردگاه نبرد امور سیاسی کردند. اینجاست که حجاب در بعضی از وجوه فرهنگی متاسفانه در قالب امر سیاسی ظاهر می شود که بسیار آزار دهنده شده است.
نقش رییس جمهور به عنوان مجری قانون اساسی و کسی که سوگند پاسداری از قانون اساسی را یاد کرده در این زمینه چیست؟ با توجه به اینکه آقای رییسی در زمان انتخابات به جامعه قول گشت ارشاد مسئولان را دادند حالا با توجه به نقدها به حضور دوباره گشت ماموران حجاب در سطح شهرها و برخی برخوردهای تند و خشن چگونه می‌توانند از آن دفاع کنند؟
نباید مسئولان به مسائل فرهنگ عمومی نگاه سیاسی داشته باشند. این امر را باید به دست نخبگان، خانواده، خود زنان، اعضای جامعه و در نهایت نهادهای فرهنگی بسپارند و از آنها بعد از یک مدت خروجی و نتیجه بخواهند. ما به هیچ وجه با زور و سرکوب در رابطه با مساله حجاب، که یک امر بسیار مستحکم و قابل دفاعی است، به نتیجه نخواهیم رسید. به همان میزان که متوسل به زور شویم ، امر حجاب را به یک امر سیاسی تبدیل کردیم نتیجه‌ای عکس خواهیم گرفت. همچنین مداخله نهادهای اداری در امر حجاب آن را درواقع به یک امر ضدحجاب تبدیل خواهد کرد. متاسفانه باید گفت در آینده یک پدیده ناموزون و غیرقابل دفاع از وضعیت حجاب را ما شاهد خواهیم بود. پیش بینی من این است که به دلیل ناشی‌گری بعضی از مسئولان جامعه و عدم توجه عمیق روسای قوا، بعد از این مساله حجاب در پشت خاکریزهای سیاسی خودش را قایم خواهد کرد و با تلفیق وجوه دیگری از نارسایی های سیاسی و اقتصادی با فوران ضدحجاب ها مواجه خواهیم شد.
ایجاد ممنوعیت برای بانوان کم‌حجاب در دسترسی به خدمات عمومی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
میانگین برخورد نهادهای رسمی و دولت با امر حجاب عکس العملی و درواقع واکنشی است. باید توجه داشت که امر عکس العملی و واکنشی هیچ گاه به سامان نمی‌رسد. در مساله تعامل اجتماعی و درواقع تفاهم سیاسی برای امور آمیخته به تبلیغات و ناشی‌گری و عدم درک درست ازمسائل اجتماعی سرانجام خوبی را متصور نیستیم. بدون شک مساله برخورد مبتنی بر زور که ما تجربه آن را در جمع آوری ویدیو و ماهواره داشتم نتیجه بخش نخواهد بود و به سرانجام خوبی نخواهد رسید. من نگران ترکیب امر برخاسته از حجاب در حوزه سیاست و نارسایی‌های اقتصادی هستم که در آینده شاهدآن خواهیم بود.
نقش فراکسیون زنان مجلس را در اینباره چگونه می‌بینید آیا قادر خواهند بود در مواردی که تخطی از قانون از سوی ضابطان رخ داده ورود کرده و از حق شهروندان به عنوان وکلای آنها دفاع کنند؟
فراکسیون زنان یک نهاد غیررسمی امادر جایگاه حساسی مانند پارلمان واقع شده است. فراکسیون زنان باتوجه به این خودشان از قشر بانوان هستند موارد این چنینی را بهتر از مسئولان مرد درک می کنند و برای تعادل رساندن رعایت آن، توقعات و انتظارات بحث حجاب می توانند فضا به دست بگیرند و امر مدیریت امور در مساله را تسهیل کنند. اتفاقا این نهادها نسبت به توصیه‌های مردم و مسئوالان بهترین جایگاه و مقام را دارند به شرط اینکه ورود کنند.
منبع: خبرآنلاین