علی بخشی‌زاده، معاون صدا در این مراسم گفت: «دکتر حداد عادل، مردی از جنس انقلاب و عرصه جهاد فرهنگی است. ایشان چهره ملی و نامدار ایرانی است که قریب به نیم قرن در متن فرهنگ و ادب ایران حضور داشته است. او در کارنامه فرهنگی خود، سابقه همکاری و همفکری با علامه شهیدمرتضی مطهری و بسیاری از شخصیت‌های برجسته تاریخ معاصر ایران را دارد. همچنین در دانشگاه تهران فلسفه تدریس و کتاب‌هایی در این زمینه نیز ترجمه کرده‌اند. لازم به ذکر آن‌که ترجمه جناب دکتر حداد عادل از کتاب تمهیدات امانوئل کانت برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده است.»
او با اشاره به نقش قرآنی حداد عادل اظهار کرد: «ایشان از مترجمان و پژوهشگران قرآنی هستند و ترجمه قرآن را از سال 82 آغاز و در سال 90 به اتمام رساندند. استاد بهاءالدین خرمشاهی این ترجمه گران‌قدر را یکی از سه ترجمه برگزیده قرآن به زبان فارسی می‌دانند. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایشان، به دلیل فعالیت‌های سیاسی محکوم به زندان شد. بعد از انقلاب و در دهه 60 نقش کلیدی در تعریف کتاب‌های درسی جدید برای مدارس داشت و بیش از دو دهه ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی را عهده‌دار شد و در کارنامه خود ریاست مجلس شورای اسلامی را نیز به ثبت رساندند. در سال 93 نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر به ایشان اهدا شد.»
معاون صدا همچنین خاطرنشان کرد: «دکتر حداد عادل در مسیر انقلاب همواره خود را در معرض هجمه‌های گوناگون قرار داد و منافع ملی را همواره بر منافع شخصی مدنظر می‌گرفت. وی عضو عالی شورای انقلاب فرهنگی، نویسنده، شاعر، ادیب، استاد فلسفه، مشاور عالی رهبر معظم انقلاب، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و ... بوده است. از این رو نیز ایشان مردی از جنس انقلاب و عرصه جهاد فرهنگی است.»
در ادامه، علیرضا حبیبی، مدیر رادیو فرهنگ، طی سخنانی با اشاره به این‌که رادیو فرهنگ حسب مأموریت ذاتی خود با فرزانگان و نام‌آوران عرصه فرهنگ، هنر و ادب ایران برای تبیین و ترویج فرهنگ و تمدن ایران اسلامی دست دوستی فشرده است، گفت: «گنجینه ارزشمندی از فرهنگیان، صاحبان اندیشه که آثار گران‌بهای آن‌ها رهنمون جامعه و کانون ترقی و هدایت هستند، در رادیو فرهنگ برنامه‌های مختلفی دارند.»
حبیبی تصریح کرد: «رادیو فرهنگ با مخاطبان فرهیخته خود، قریب به یک دهه درس‌های مثنوی معنوی مولوی را پنجشنبه ساعت 23 به روایت استاد فرهیخته گرامی دکتر غلامعلی حداد عادل پخش می‌کند. اکنون نیز این مجموعه برنامه به 500 عدد رسیده که همگی در قالب 10 لوح فشرده طراحی شده است.»
مدیر رادیو فرهنگ سپس درباره آیین فرزانگان فرهنگ هم توضیح داد: «تاکنون از علامه مهدی محقق و تلاش‌های ایشان در حوزه فرهنگ و ادب تقدیر کردیم. همچنین رادیو فرهنگ به پاس این سالیان همسفری و هم سخنی با شرح شریف مثنوی و تدوین این مجموعه ارزشمند و فاخر در قالب کتاب صوتی و درسنامه رادیویی در قامت آیین فرزانگان فرهنگ از دکتر حداد عادل را داشته است.»
مردی فرهنگی در عرصه سیاست
در بخشی دیگر از این مراسم، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «دکتر حداد عادل همواره در مسیر دفاع از ولایت و انقلاب با صیانت مثال زدنی به راه خود ادامه داده است. وی به عنوان شخصیتی علمی و فرهنگی سالیان سال در عرصه‌های مختلف با کم‌ترین لرزشی در راهی که به آن ایمان داشته، استوار قدم برداشته است و این فرهیخته متواضع همچنان پرتلاش و خستگی ناپذیر در مسیر دفاع از ولایت و انقلاب اسلامی به راه روشن خود ادامه می‌دهد.»
او در ادامه سخنانش، به ذکر خاطره‌ای از حداد عادل اشاره کرد و افزود: «در دوران دانشجویی، وقتی مصاحبه دکتر حداد عادل با مقام معظم رهبری در موضوع شهید مطهری را مطالعه کردم، مجذوب قدرت بیان و تسلط ایشان بر مباحث مطرح شده در آن مصاحبه شدم.»
اسماعیلی در پایان گفت: «ایشان مسیر طولانی در حوزه سیاست طی کرده اما همیشه جنبه فرهنگی شخصیت وی ارجح و برجسته بوده است. در واقع دکتر حداد عادل با شجاعت مثال زدنی از آرمان‌های انقلاب اسلامی صیانت کرده که مورد هجمه قرار گرفتن چهره فرهنگی، بهای فداکاری‌های ایشان در حوزه سیاست است.»
همنشینی با کلاس هفتمی‌ها
در ادامه این آیین، غلامعلی حداد عادل، ضمن خطاب قرار دادن جوانان و با اشاره به نقش مهم آن‌ها در آینده کشور، در سخنانی گفت: «در ذهن، فکر، دل و جان من دو چیز بسیار اساسی است که به عنوان ستون بنای کار، تلاش و زندگی من بر آن بنا نهاده شده است. یکی اعتقاد اسلامی و دیگری علاقه به ایران است که این دو را از هم جدا نمی‌دانم و در ذهن من بهم گره خورده‌اند. به نحوی که طی 50 سال گذشته در همه فعالیت‌ها، مدیریت موسسات فرهنگی و حتی کارهای سیاسی در انقلاب انگیزه من بر پایه این دو معنا و مقصود بوده است.»
او در ادامه با اشاره به نقش مهم نیروی انسانی کارآمد در پیشبرد کشور گفت: «قبل از پیروزی انقلاب، تشخیص دادم مشکل ما در اداره کشور کمبود نیروی انسانی لازم است. امروز مشکل ما نه اقتصادی و نه سیاسی است، بلکه در درجه اول مشکل مدیریت داریم و در میان مدیریت‌ها از همه فقیرتر حوزه مدیریت فرهنگی است؛ در حالی که فرهنگ مانند هوا برای مردم لازم است و بیش از هر چیزی به مدیر فرهنگی متبحر احتیاج داریم. بنده بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب و علی‌رغم دل بسته بودن به کار دانشگاه، تحقیقات فلسفی و مواردی از این دست، در وزارت آموزش و پرورش با هدف تربیت نیروی انسانی و مخصوصاً تربیت مدیر فرهنگی ورود کردم. همان انگیزه باعث شد که دبیرستان‌های فرهنگ تاسیس شود. در شرایط فعلی که در دانشگاه رسما تدریس ندارم، با افتخار معلم دبیرستان هستم و امروز از رادیو فرهنگ به همه مردم ایران عرض می‌کنم که در 77 سالگی در مدرسه به بچه‌های کلاس هفتم و هشتم و نهم تدریس می‌کنم و با آن‌ها همنشین می‌شوم. در کلاس‌های درس وقتی به چهره هر کدام از این افراد نگاه می‌کنم، یک دانشمند فرهیخته خدمتگزار را برای آینده کشور می‌بینم.»
حداد عادل سپس با اشاره به اهمیت تعلیم و تربیت و نقش آن در آینده کشور تاکید کرد: «به همه توصیه می‌کنم برای آینده ایران از مهدکودک، دبستان و دبیرستان شروع کنند و نیروی انسانی را تربیت کنند. عشق بنده، خواندن، نوشتن و کار علمی است، به همین خاطر من دو راه داشتم. نخست آن‌که از مختصر استعدادی که خداوند به من داده استفاده کنم و در گوشه‌ای مطالعه کرده و کتاب بنویسم. این مسیری بود که خیلی‌ها رفتند اما راه دیگری هم بود که عمده وقتم را صرف رشد دادن جوان‌ها کنم و به جای این‌که تک نفره از جمع جدا و فقط به فکر خودم باشم، کاری کنم که جوان‌ها و نسل آینده، گروه گروه پرورش یابند و وارد میدان شوند.»
او ادامه داد: «گمانم این بود که راه دوم برای کشورم مفیدتر است و از این که بی اعتنا به سرنوشت دیگران باشم این مسیر را انتخاب کردم که از این اتفاق بسیار خوشحالم. همت ما باید صرف پرورش نسل آینده باشد. لازم است علاوه بر تشکری که از معلمانم دارم، از مرحوم پدرم یاد کنم، زیرا ایشان نکات زیادی به من آموخت. شغل پدر من با فرهنگ و ادبیات تناسبی نداشت. زمانی که من 10 سال داشتم، پدر راننده کامیون بین شهری بود اما در همان 10 سالگی بنده بارها پای شعر خوانی‌های ایشان می‌نشستم و ترجیح‌بندهای هاتف اصفهانی را از زبان او می‌شنیدم. همچنین جا دارد از مادر عزیزم، همسرم و خانواده که همه باعث افتخار بنده هستند و به من محبت کردند، قدردانی ویژه کنم.»
اعتلای ایران فرهنگی
سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در این مراسم گفت: «در جایگاه مقام نماینده وزارت امور خارجه از تمامی زحمات دکتر حداد عادل که برای اعتلای نام ایران، فرهنگ و تمدن ایران اقداماتی در گستره بزرگ ایران فرهنگی و نه تنها جغرافیایی که همه می‌شناسیم، اقداماتی مهم انجام دادند، تقدیر می‌کنم.»
او با اشاره به نقش حداد عادل اظهار کرد: «مقام معلمی بسیار رفیع است و هرکسی نمی تواند به این جایگاه برسد. دکتر حداد عادل از نسلی است که در ادب، فرهنگ، سیاست، علم، هنر و دانش زحمات زیادی کشدند. درخشش ایشان در حکمت ایرانی جلوه‌گری می‌کند. ایشان فرزند خلف حکیمان و سنت حکمت در ایران هستند و لذا قرآن پژوهی می کنند، مطالعاتی در علم فیزیک داشته‌اند، تفسیر مثنوی می کنند، فلسفه کانت را به بهترین وجه برای شما می‌گویند که همه اینها نشان از حکمت ایرانی و شخصیت بزرگ ایشان است.»
در بخشی دیگر از مراسم نکوداشت حداد عادل، بهاءالدین خرمشاهی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به حضور و نقش‌آفرینی حدادعادل در چندین سازمان و نهادهای علمی و فرهنگی و ادبی همچون بنیاد سعدی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی و شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: «ایشان نهادها و سازمانها را انتخاب نکردند، بلکه نهادها و سازمان های علمی، فرهنگی و هنری با افتخار ایشان را برگزیدند.»
این نویسنده و پژوهشگر ادبیات، «شرح مثنوی» حداد عادل را یکی از آثار ارزشمند و بزرگ او دانست و افزود: «استاد حدادعادل با این‌که فیلسوف هستند شرح مثنوی را ابرفلسفی نکردند، کارهای عرفانی و صوفیان نکردند، مخاطبان را ادبیات‌زده نکردند و آن را متعادل و معتدل و همه‌فهم کردند، یعنی برای آن‌ها که طلب و خواهش در دل‌شان پیدا شده است، صاحب دل و صاحب نظری چون استاد حداد عادل درس‌ها را به 500 جلسه رساندند و گفتند.»
کارنامه‌ای روشن
سپس علیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی نیز در سخنانی کوتاه تاکید کرد: «دکتر حداد عادل صاحب نظر در زمینه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است و تلاش گسترده ایشان در زمینه‌های مختلف و آراستگی ایشان به ویژگی‌های ارزشمند و جاذبه‌هایی که در اذهان گروه‌های علمی، سیاسی و جوانان است، باعث شده است بتوانند در گروه‌های مختلف اثرگذار باشند. ایشان فردی متدین، متعهد، انقلابی، ولایتمدار، بسیار امیدوار، خوش‌بین به آینده، و صاحب‌نظر در همه زمینه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است.
مجتهدی حسینی، دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی، آخرین سخنران آیین نکوداشت حداد عادل بود. او در سخنانی گفت: «بصیرت و دوراندیشی در حوزه علم و ادب، ویژگی قابل توجه دکتر حداد عادل است. 35 سال پیش و در روزگاری که دستگاه ویدئو پدیده‌ای ممنوع و نامبارک و رایانه ناشناخته بود، دکتر حداد عادل تمام توانش را به کار گرفت تا به همه بباوراند که آموزش رایانه، در آینده امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. ایشان در زمان جنگ تحمیلی هم، همت گماشت تا بر همه بقبولاند که برای رسیدن به فردا، تربیت فرداییان فریضه است و برای افروختن مشعل آموختن، باید المپیادهای علمی و ادبی از مدارس آغاز شود. او همواره تربیت فرزندان متخصص و متعهد برای ایران را ماموریت اصلی خود می‌دانست تا ایران آبادتر و بلند آوازه‌تر و الگوی جهان اسلام شود.»
مجتهدی حسینی در پایان با اشاره به ساخته و پرداخته شدن بیش از 300 کتاب مرجع و بیش از 60 هزار واژه فارسی در سومین دوره حیات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، خاطرنشان کرد: «این کارنامه روشن حاصل نمی‌شد، مگر به مدد همراهی دو بال علم و ایمان دکتر حدادعادل.»