سال‌هاست که آخرین جمعه ماه نوامبر هر سال به یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های خرید تبدیل شده است تا به این ترتیب مردم آمریکا و کشورهای اروپایی –و البته بسیاری از کشورهای دیگر در سال‌های اخیر- بعد از روز شکرگزاری، «جمعه سیاه» را جشن بگیرند. با این اوصاف است که جمعه سیاه برای آمازون و دیگر شرکت‌های فعال در زمینه تجارت الکترونیک، روز شلوغ و پردرآمدی بوده است.

امسال اما پیش‌بینی می‌شود خانه‌نشینی ناشی از شیوع ویروس کرونا باعث هجوم بیشتر مردم به فروشگاه‌های آنلاین و رونق بیش از پیش فروش این سایت‌ها بشود. با این همه گویا بعضی‌ها با رشد چشمگیر و قدرت گرفتن سریع آمازون در روزهای رکود کسب‌وکارهای دیگر، مخالفت جدی دارند. «یانیس واروفاکیس»، یکی از این مخالفان و اقتصاددانی است که حالا خواستار بایکوت آمازون در روز جمعه سیاه شده است. علاوه بر واروفاکیس، افرادی از فعالان محیط زیست، فعالان اتحادیه‌های تجاری، اعضای کمپین‌های مدافع حریم خصوصی و قضات مالیاتی خواهان اعمال اقدامات هماهنگ‌شده‌ای علیه زنجیره تامین و سایت‌های شرکت آمازون شدند.

  مبارزه با انحصارگرایی
موفقیت آمازون در طول همه‌گیری کرونا که آن را به رکورد فروش 11 هزار دلاری در یک ثانیه هم رساند، باعث شد تا قیمت سهام این شرکت به سرعت افزایش پیدا کند. این اتفاق در نهایت به رشد 70 میلیارد دلاری ثروت شخصی مدیرعامل آن یعنی جف بزوس و تبدیل او به ثروتمندترین مرد جهان، منجر شد. حالا بلومبرگ تخمین می‌زند که میزان دارایی بزوس در حال حاضر 187 میلیارد دلار باشد. واروفاکیس در یک ویدئوی آنلاین از تماشاگران خواست در روز جمعه سیاه که در واقع سودآورترین روز سال برای خرده‌فروشی‌های آنلاین به حساب می‌آید- حتی از وب‌سایت آمازون هم بازدید نکنند. او گفت: «با تحریم و بایکوت آمازون، می‌توانید سهم خودتان را برای تقویت موضع ائتلاف بین‌المللی فعالان و کارگران، ادا کنید. آمازون تنها یک شرکت نیست؛ یک غول بزرگ تکرو هم نیست؛ بلکه بیش از اینهاست و بسیار بدتر از اینها. آمازون حالا به بخشی از رویکرد جدید فئودالیسم در صنعت تکنولوژی تبدیل شده است.»

اعتراضات روز جمعه سیاه که با شعار «آمازون را مجبور به پرداخت غرامت کنید» انجام می‌شوند، در واقع نقطه آغاز شکل‌گیری پویشی علیه سوابق این شرکت در زمینه حقوق کارگران، تاثیرات زیست‌محیطی، فرار مالیاتی، همکاری با مقامات سیاسی و مدیران اداره مهاجرت و چیزی است که فعالان آن را تعرض به حریم خصوصی افراد با رشد ابزارهای متصل به اینترنت می‌دانند. این پویش توسط بنیاد بین‌المللی Progressive International راه‌اندازی شده و گروه‌های مخالف و چپ‌گرا از سیاستمداران و روشنفکرانی مانند یانیس واروفاکیس، نوام چامسکی و برنی سندرز و همچنین اعضای اتحادیه تجاری UNI Global به نمایندگی از 20 میلیون کارگر را دور هم جمع کرده است. «کسپر گلدربلوم» رهبر این پویش در این مورد گفته است: «شرکت‌های تریلیون دلاری مانند آمازون قدرت و ارزش بسیار زیادی را به یک دولت می‌دهند و باید توسط نهادها و اتحادیه‌های تجاری متوقف شوند. درست به همین دلیل هم هست که کارگران، شهروندان و فعالان از سراسر دنیا گرد هم می‌آیند تا از انحصاری شدن قدرت در دست یک شرکت جلوگیری کنند.»

  اعتراضاتی در گستره جهان
گروهی از بنیادها و نهادهای فعال مانند Oxfam، 350.org، Greenpeace و Tax Justice Network بیانیه حضور در این پویش را امضا کرده و اعلام کرده‌اند: «کارگران انبارهای آمازون جان خودشان را به خطر می‌اندازند، چون حتی با وجود شیوع ویروس کرونا حضور آنها برای انجام فرآیندهای فروش لازم است. این در حالی است که حقوق دریافتی آنها تنها کمی افزایش پیدا کرده.»

جالب است بدانید که اولین اقدامات و اعتراضات در شهر سیدنی استرالیا انجام شده است. در این شهر فعالان و اعضای اتحادیه‌های تجاری SDA و TWU در جلوی ساختمان‌های آمازون تجمع و اعتراض کرده‌اند. این در حالی است که بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرار است اعتراضات گسترده‌ای در بنگلادش، برزیل، فرانسه، هندوستان، ایتالیا، لوکزامبورگ، فیلیپین، لهستان، سوئد و آمریکا هم شکل گرفته و انجام شوند. در آلمان اتحادیه تجاری Verdi برای یک اعتصاب سه روزه در انبارهای شرکت آمازون در این کشور برنامه‌ریزی کرده است. قرار است در این اعتصاب، شرکت‌کنندگان خواستار پرداخت حقوق بیشتر و تسهیلات بهتر و همچنین شرایط کاری بهتر باشند. 

در انگلستان اعتصابات و اعتراضات به خاطر قوانین و محدودیت‌های اعمال شده برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا، ممنوع و متوقف شده‌اند. با این حال اعضای اتحادیه GMB تصمیم دارند این اعتراضات را به‌صورت آنلاین برگزار کنند.

 از شرکت‌کنندگان در این اعتراضات خواسته شده است تا بیانیه‌ها را امضا کرده و به صندوق‌های حمایت از کارگران آمازون برای برگزاری این اعتصابات، کمک کنند.

هر چند مدیران آمازون موضع رسمی و مشخصی در برابر این اعتراضات و اقدامات نگرفته‌اند، اما یکی از سخنگویان این شرکت درباره فعالیت‌های این پویش تازه شکل‌گرفته، گفته است: «اینها یکسری ادعاهای غلط‌انداز و گمراه‌کننده هستند که گروه‌های خودجوش و ناآگاه آنها را به راه انداخته‌اند تا از آمازون برای رسیدن به مقاصد و اهداف شخصی خودشان استفاده کنند. 

این در حالی است که آمازون مسیر رشد و سابقه روشن و خوبی را در زمینه حمایت و پشتیبانی از کارمندان، مشتریان و جوامع مرتبط با خودش دارد و همواره برای بهبود شرایط کاری، ایمنی بیشتر کارگران، پرداخت حقوق‌های رقابتی و متناسب و همچنین ارائه مزایا و تسهیلات به کارمندانش تلاش کرده است. 

شرکت آمازون با شرکت در پیمان زیست‌محیطی در راستای به صفر رساندن تولید کربن تا سال 2040، سعی کرده است در این زمینه پیشرو باشد. علاوه بر اینها، نباید فراموش کرد که این غول تجارت الکترونیکی در تمام کشورهایی که فعالیت می‌کند، تاکنون میلیاردها دلار به‌عنوان مالیات پرداخت کرده است.»

منبع: دنیای اقتصاد