یک روز پس از آنکه تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه در نامه‌ای خطاب به ترامپ و پمپئو تلویحا خواستار سنگ‌اندازی در مسیر جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به برجام شد، 150 نماینده دموکرات مجلس نمایندگان ایالات‌متحده، در نامه‌ای به بایدن از رویکرد او برای بازگشت به این توافق حمایت کردند. این نمایندگان همچنین پشتیبانی خود را از بازگشت هر دو کشور ایران و آمریکا به برجام به‌عنوان نقطه آغازی برای مذاکرات بیشتر اعلام کردند. این فعل‌و‌انفعالات نشان‌دهنده تشدید لابی‌های طرفدار و مخالف برجام در واشنگتن در آستانه ورود بایدن به کاخ سفید است.
 
150 نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا چهارشنبه سوم دی ماه در نامه‌ای به جو بایدن، رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، از رویکرد او برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران، موسوم به برجام حمایت کردند. اعلام این حمایت به‌رغم هشدارها و نگرانی‌های برخی سناتورهای جمهوری‌خواه از برنامه «جو بایدن» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به برجام است. بایدن وعده داده است که در روز اول کاری در کاخ سفید فرمان اجرایی بازگشت به پیمان پاریس را امضا خواهد کرد. او همچنین تاکید کرده است که بازگشت به برجام یکی از اولویت‌های سیاست خارجی اوست. امضاکنندگان این نامه ضمن تبریک به جو بایدن برای پیروزی در انتخابات رئیس‌جمهوری آمریکا، از تعهد او برای احیای «رهبری و دیپلماسی» آمریکا در عرصه بین‌المللی تقدیر کرده‌اند. نمایندگان دموکرات کنگره در این نامه نوشته‌اند: ما معتقدیم دیپلماسی بهترین راه برای متوقف کردن و معکوس کردن برنامه هسته‌ای ایران، کاهش تنش‌ها در منطقه و همچین تسهیل و فراهم کردن زمینه مشارکت مجدد کشورمان در جامعه بین‌المللی است. این 150 نماینده کنگره آمریکا تاکید کرده‌اند: ما همگی متحدانه پشتیبانی خود را از انجام اقدامات سریع و ضروری دیپلماتیک برای بازگرداندن محدودیت‌ها در برنامه هسته‌ای ایران و بازگشت هر دو کشور ایران و ایالات‌متحده به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به‌عنوان نقطه آغاز برای مذاکرات بیشتر اعلام می‌کنیم.

ایران و 6 قدرت جهانی شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا همراه با آلمان در سال 1394 به توافقی جامع برای حل‌وفصل ابهامات برنامه هسته‌ای ایران دست یافتند که براساس آن ایران برخی از فعالیت‌های هسته‌ای‌اش را محدود کرد و در مقابل تحریم‌های هسته‌ای علیه تهران تعلیق شد. چند ماه بعد شورای امنیت با تصویب قطعنامه 2231، برجام را تایید کرد. اما دولت دونالد ترامپ در 18 اردیبهشت 1397 از توافق هسته‌ای 6 قدرت جهانی با ایران خارج شد و تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را برگرداند. یک‌سال پس از خروج آمریکا از برجام، ایران اعلام کرد که پنج گام برای کاهش تعهدات هسته‌ای خود برداشته است.

انتقاد از سیاست «فشار حداکثری»
این نمایندگان دموکرات در نامه خود از رویکرد دولت دونالد ترامپ در قبال توافق هسته‌ای ایران انتقاد کرده‌اند. در این نامه آمده است: در نتیجه سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ، برنامه هسته‌ای ایران بدون قید و بند رها شد، ناکامی در مقابله با دیگر رفتارهای مخرب ایران را در پی داشته و باعث افزایش احتمال درگیری و رویارویی شده است. نمایندگان دموکرات کنگره آمریکا مدعی شده‌اند، این سیاست غیر‌منسجم و تحریک‌آمیز باعث افزایش تنش‌های منطقه‌ای و تشدید حملات علیه نیروهای ما و متحدانمان و همچنین موجب تقویت تندروها در داخل ایران شده است. این نمایندگان تاکید کرده‌اند، در راستای معکوس کردن این روند خطرناک، ضروری است که دولت جو بایدن رویکرد مشارکت دوباره و چندجانبه برای جلوگیری از آنچه تولید سلاح هسته‌ای توسط ایران خوانده می‌شود و همچنین باز کردن کانال‌های ارتباطی را در پیش بگیرد.

نویسندگان این نامه در ادامه گفته‌اند: خروج یکجانبه دولت ترامپ از توافق بین‌المللی برجام که به تایید سازمان ملل رسیده بود، باعث تضعیف تلاش‌های جهانی برای منع گسترش تسلیحات هسته‌ای و باعث تخریب روابط آمریکا با متحدان اصلی خود شد و کاهش نفوذ و رهبری آمریکا برای رسیدگی دیگر رفتارهای ایران را در پی داشته است. جو بایدن روز 20 ژانویه مراسم تحلیف خود را برگزار می‌کند. بایدن پیش‌تر در مصاحبه با روزنامه «نیویورک‌تایمز» ضمن تشریح مواضع خود برای ماه‌های اولیه دولت احتمالی‌اش، گفته بود هنوز بر سر موضع بازگشت به برجام، به‌عنوان «نقطه شروعی برای مذاکرات آتی» و همچنین به شرط تبعیت مجدد ایران از محدودیت‌ها ایستاده است.

این در حالی است که مقام‌های دولت دونالد ترامپ می‌گویند، سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران باعث شده که خاورمیانه امن‌تر شود. وزیر خارجه آمریکا در این زمینه مدعی شده است، فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ باعث شد ایران «منابع لازم» برای ایجاد خطر در منطقه و به مخاطره ‌انداختن منافع اسرائیل و آمریکا همچون گذشته را نداشته باشد. الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز در روزهای اخیر اعلام کرده گفت‌وگوهای او و دیگر مقام‌های دولت ترامپ با تیم جو بایدن درباره ایران و برجام آغاز شده است. او گفت: «سعی می‌کنیم آنها را متقاعد کنیم که الان سال 2015 نیست. تقریبا سال 2021 است و تغییرات زیادی رخ داده است، بنابراین فرمول‌هایی که فکر می‌کردید چارچوب‌های خوبی برای مذاکره اصلی [برجام] هستند، امروز چندان مناسب نیستند.»

آبرامز در عین حال گفت اقدام‌هایی که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در رابطه با ایران انجام شد، به‌طور کامل بازگشت‌پذیر نیستند. دونالد ترامپ با خروج از توافق هسته‌ای با ایران، خواهان مذاکره درباره آینده برنامه اتمی ایران پس از پایان برجام، برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران شده بود.

لابی جمهوری‌خواهان
حمایت این 150 نماینده دموکرات از بازگشت جو بایدن به برجام در شرایطی است که پیش‌تر دو سناتور جمهوری‌خواه از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا خواسته‌ بودند توافق‌های هسته‌ای با ایران موسوم به برجام و توافق اقلیمی پاریس را به‌عنوان معاهده به سنا ارائه کند. پیشنهاد تد کروز و لیندسی گراهام به منظور جلوگیری از بازگشت ایالات‌متحده به این توافق در دولت جو بایدن مطرح شده است. در نامه تد کروز به دونالد ترامپ و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا تاکید شده که ارائه این توافق‌ها به کنگره باعث خواهد شد آنها نتوانند حمایت دو سوم اعضای سنا را کسب کنند و این موضوع تصویب نخواهد شد و به این ترتیب جو بایدن، رئیس‌جمهوری منتخب قادر نخواهد بود آمریکا را دوباره وارد این دو توافق کند. تد کروز نوشته است: فقط با این کار، سنا قادر خواهد بود نقش قانونی خود را برای ارائه مشاوره و رضایت در صورت اقدام دولت آینده برای احیای این توافق‌های خطرناک ایفا کند.

لیندسی گراهام، دیگر سناتور جمهوری‌خواه نیز اخیرا در اظهاراتی مشابه با تد کروز خواستار ارجاع کنوانسیون پاریس و توافق برجام به سنا و مخالفت این نهاد قانون‌گذاری آمریکا با این توافقات شد تا بایدن مسیر همواری برای بازگشت به این دو توافق نداشته باشد. این اقدامات گراهام و کروز را بسیاری تیر آخر جمهوری‌خواهان بر برجام تلقی می‌کنند.

پیش‌تر نیز روزنامه آمریکایی لس‌آنجلس‌تایمز به نقل از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی نوشت به‌رغم اینکه بازگشت به برجام برای رئیس‌جمهور منتخب آمریکا یکی از دشوارترین چالش‌هاست اما او بعد از به‌دست گرفتن قدرت، زمان چندانی برای این کار ندارد. لس‌آنجلس‌تایمز اول دی ماه در یادداشتی نوشت: «تیم رئیس‌جمهور منتخب باید از مسیر دشوار تحریم‌های جدید دوره ترامپ عبور کند، توافق [هسته‌ای] را به نحوی پیش ببرد که حمایت داخلی و بین‌المللی را کسب کرده و ایران را قانع کند که همکاری کردن به نفع خودش است.» این روزنامه با بیان اینکه دولت بایدن پس از روی کار آمدن در آمریکا، فرصت چندانی برای بازگشت به برجام ندارد، نوشت: «رئیس‌جمهور میانه‌رو ایران که بهترین حامی توافق است، در ماه ژوئن این سمت را ترک می‌کند.»

بایدن عجله نکند
در ادامه مخالفت‌ها و نگرانی‌های دولت ترامپ برای بازگشت جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، داماد و مشاور ارشد رئیس‌جمهور کنونی آمریکا گفت دولت او «اسرائیل‌دوست‌ترین» دولت این کشور بود و رئیس‌جمهور بعدی برای توافق با ایران عجله نکند. به گزارش خبرگزاری فارس، «جرد کوشنر» مشاور ارشد و داماد ترامپ درباره احتمال بازگشت «جو بایدن» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به برجام مدعی شد: «خاورمیانه نسبت به آنچه [زمان روی کار آمدنمان] تحویل گرفتیم بسیار امن‌تر شده است. به این دلیل که رئیس‌جمهور ترامپ در کنار متحدانمان در منطقه ایستاد. صبر داشتن هنگام مذاکره بسیار مهم است و نباید به سوی توافقی بد تعجیل کرد. آمریکا اولویت‌های زیادی در جهان دارد. اگر و زمانی که ایران آماده توافقی واقعی باشد خودشان تماس می‌گیرند.»

با توجه به گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت بایدن به برجام، «جرمی ایساخاروف» سفیر رژیم صهیونیستی در آلمان روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه، از طرح آلمان برای توسعه برجام به یک توافق امنیتی گسترده‌تر در دوران ریاست‌جمهوری بایدن استقبال کرده است. به گزارش خبرگزاری فارس، وی پیشنهاد اخیر «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان برای ارزیابی مجدد برجام در دوران ریاست‌جمهوری بایدن را «گامی در مسیر درست» توصیف کرد. یادآوری می‌شود ماس چندی پیش در مصاحبه با نشریه «اشپیگل» درخصوص بازگشت بایدن به برجام تاکید کرده بود که بازگشت به شکل کنونی برجام کافی نیست و به نوعی توافق هسته‌ای مضاعف که با منافع آلمان همخوانی داشته باشد، نیاز است.

وزیر خارجه آلمان در این مصاحبه با به میان آوردن بحث‌ موشکی ایران، خواستار پرداخته شدن به این مساله در توافق جدید هسته‌ای با ایران شده و مدعی شده بود: «ما خواستار آن هستیم که ایران هیچ سلاح هسته‌ای نداشته باشد، همچنین برنامه موشک بالستیکی نداشته باشد که کل منطقه را تهدید کند و همچنین نقش دیگری متفاوت از نقش فعلی در منطقه داشته باشد. ما به چنین توافقی نیاز داریم؛ زیرا به ایران اعتماد نداریم.»

سفیر رژیم صهیونیستی در ادامه با متهم کردن ایران به ثبات‌زدایی در منطقه خواستار افزوده شدن مساله فعالیت‌های ایران در منطقه در توافق هسته‌ای تکمیلی با جمهوری اسلامی شد. او با اتهام‌زنی به ایران ادامه داد: «فکر می‌کنم که افراد باید درک کنند که شما نمی‌توانید فقط زمان را به 2015 (زمان امضای برجام) بازگردانید. تولید و آزمایش موشک وجود داشته است و این موضوعات باید به همراه تخلفات عمده‌ای که ایران درکل برجام انجام داده نیز مورد بررسی و رسیدگی قرار بگیرد.» او همچنین ابراز امیدواری کرد تا اعضای برجام همان سیاست «فشار حداکثری» دوران ترامپ را علیه جمهوری اسلامی ایران تداوم بخشند.

منبع: دنیای اقتصاد