ماجرای سیلی‌خوردن سرباز راهور که در فضای‌مجازی به سوژه داغی تبدیل شده در مراجع مختلف در حال رسیدگی است تا ابعاد آن مشخص شود. در یک سوی ماجرا سردار حسین اشتری، فرمانده نیروی‌انتظامی از بررسی این پرونده در ناجا خبر داده و تاکید کرده‌است اگر موضوع به همین شکلی که عنوان شده اتفاق افتاده‌باشد، یعنی نماینده‌مجلس پس از ممانعت سرباز راهور از ورود به خط‌ویژه به صورت او سیلی زده‌باشد، حتما از مامور وظیفه‌شناس حمایت خواهیم‌کرد. در سوی دیگر رئیس‌مجلس‌شورای‌اسلامی تاکید کرده‌است این موضوع در هیات نظارت بر نمایندگان بدون مسامحه بررسی شده و برخورد قانونی صورت خواهدگرفت. طبیعتا این ماجرا باید به دور از هیجانات و با استناد به مدارک، رسیدگی و حکمی عادلانه صادر شود و حتی اگر نماینده مجلس، آن‌طور که خودش گفته مرتکب تخلفی نشده‌باشد، به صورت شفاف برای مردم توضیح داده شود. اما باید توجه داشت این‌گونه پرونده‌ها در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان، مورد بررسی قرار می‌گیرد و سابقه رسیدگی‌های این هیات، چندان خاطرات خوشی را در ذهن مردم تداعی نمی‌کند و در موارد مشابه گذشته، تصمیم قاطعی که برای افکار عمومی قانع‌کننده‌باشد، گرفته نشده‌است. البته مجلس یازدهم از ابتدای فعالیت خود یکی از مواردی را که پیگیری کرده اصلاح سازوکارهای هیات نظارت بر رفتار نمایندگان است و این انتظار وجود دارد در این مجلس که داعیه انقلابیگری دارد، عملکردی متفاوت در قبال تخلفات احتمالی نمایندگان دیده شود.
 

هرگاه صحبت از برخی تخلفات نمایندگان مطرح می‌شود، نام هیات نظارت بر رفتار نمایندگان به میان می‌آید؛ هیاتی که از میان خود نمایندگان و با رای خودشان تشکیل می‌شود و نایب رئیس مجلس هم ریاست آن را بر عهده دارد. اما تجربه چند دوره مجلس نشان داده این هیات کارایی لازم را نداشته و نتوانسته به اهداف خود دست یابد.
هیات نظارت بر رفتار نمایندگان بر اساس مصوبه مجلس هشتم شکل گرفت. در این قانون برای هیات نظارت تذکر شفاهی، تذکر کتبی با درج در پرونده یا اعلام در جلسه علنی و غیرعلنی پیش‌بینی شده و اگر مسائل اقتصادی مشکوک هم بود به شورای نگهبان ارسال می‌شود. این همه ابزاری است که برای نظارت بر رفتار نمایندگان در اختیار هیات‌نظارت قرار گرفته‌است.

سابقه نه‌چندان قابل دفاع هیات نظارت
یکی از موارد جنجال‌برانگیز که در گذشته در ارتباط با اقدامات نمایندگان و عملکرد هیات نظارت اتفاق افتاد ماجرای درگیری نماینده سراوان با مامور گمرک بود که به لحاظ شکلی، بی‌شباهت به ماجراهای نقل شده درباره درگیری اخیر نماینده سبزوار با مامور راهور نیست.
در آن ماجرا که سال 97 اتفاق افتاد محمدباسط درازهی، نماینده‌سراوان در مجلس دهم قصد ورود به اداره گمرک داشت که کارمند گمرک به دلیل هماهنگ نشدن این برنامه، مانع ورود نماینده سراوان شد و این نماینده هم شروع به فحاشی به این کارمند کرد.
پس از انتشار این فیلم در فضای مجازی و واکنش‌های گسترده‌ای که صورت گرفت این پرونده برای بررسی به هیات نظارت بر رفتار نمایندگان رفت. با توجه به ابعاد این ماجرا جلسه‌ای غیرعلنی هم برای بررسی موضوع تشکیل شد و نماینده وقت سراوان در این جلسه به دفاع از عملکرد خود پرداخت. برخی نمایندگان هم در حمایت از نماینده وقت سراوان نامه استیضاح وزیر اقتصاد را امضا کردند.  نهایتا پس از گذشت مدت زیادی از این اتفاق و در شرایطی که ماجرا تا حد زیادی از تب و تاب افتاده‌بود، هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در حکمی که صادر کرد به تذکر با درج در پرونده و کسر از حقوق برای نماینده وقت سراوان بسنده کرد. جالب این‌که هیات نظارت بر رفتار نمایندگان علیه یکی از نمایندگان که بخشی از دفاعیات درازهی در جلسه غیرعلنی مجلس را منتشر کرده‌بود نیز حکم صادر کرد.

 هیات نظارت در مجلس انقلابی
مجموع عملکرد هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در دوره‌های گذشته که ماجرای رسیدگی به پرونده درازهی تنها بخشی از آن است باعث شده تا همواره انتقادهای فراوانی نسبت به عملکرد این هیات وجود داشته باشد. به‌ویژه این‌که در انتخابات مجلس یازدهم، حدود 75 نفر از نمایندگان مجلس دهم که برای انتخابات ثبت‌نام کرده بودند به دلیل مسائل اقتصادی رد صلاحیت شدند و این مساله بیش از قبل ناکارآمد بودن هیات نظارت را در بررسی عملکرد نمایندگان نشان داد. بر همین اساس از زمان تشکیل مجلس یازدهم با توجه به انتظاراتی که از نمایندگان این دوره می‌رود که صفت انقلابی بودن را نیز به همراه دارند، نمایندگان طرحی آماده کرده‌اند تا در قالب اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس، هیات نظارت بر رفتار نمایندگان را از این شرایط منفعل خارج کنند. بر اساس جزئیاتی که از طرح نمایندگان منتشر شده، علاوه بر نمایندگان مجلس، یکی از حقوقدانان شورای نگهبان و یکی از قضات دیوان عالی کشور هم به عضویت هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در می‌آید تا برخی انتقادات نسبت به ترکیب این هیات برطرف شود. این هیات وظیفه رسیدگی به سوء استفاده از موقعیت نمایندگی، رفتار خلاف شأن نمایندگی، اعمال خلاف امنیت ملی کشور و سایر اعمال مجرمانه از بعد انتظامی و همچنین توصیه‌های غیرمرتبط با وظایف نمایندگی در خصوص اشتغال، انتصاب و... را بر عهده دارد.

واکنش مجلسی‌ها
گرچه هنوز بحث اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس و کارآمد کردن سازوکار هیات نظارت بر رفتار نمایندگان به سرانجام نرسیده است اما از همان ابتدای رسانه‌ای شدن ماجرای درگیری نماینده سبزوار با مامور راهنمایی رانندگی، موضع‌گیری‌های صریحی از سوی مجلسی‌ها صورت گرفت.
یکی از اولین موضع‌گیری‌ها از سوی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی صورت گرفت که با اشاره به این ماجرا در توییتر نوشت: در برابر قانون همه مساوی هستند. مجلس به کسانی که به وظیفهٔ قانونی خود عمل می‌کنند افتخار می‌کند و اولین مدافع حقوق آنهاست. در حادثهٔ اخیر، به محض شنیدن اولین گزارش‌ها، دستور بررسی دقیق ماوقع صادر شد؛ درصورت احراز تخلف، هیات نظارت بر نمایندگان بدون مسامحه بررسی و برخورد قانونی خواهد کرد.
جمع زیادی از نمایندگان هم در موضع‌گیری‌هایی تاکید کردند که همه در برابر قانون یکسان هستند و به هر تخلفی باید رسیدگی شود.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نایب رئیس مجلس و رئیس هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در همین زمینه گفت: درگیری نماینده مجلس با سرباز راهور را در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان بررسی می‌کنیم و با مقصر قطعا برخورد قانونی خواهیم کرد. حفظ حقوق مردم برای ما مساله اساسی است و همه حتی نمایندگان مجلس در برابر قانون مساوی هستند.
محسن زنگنه، نماینده تربت حیدریه هم در مطلبی نوشت: قانون، قانون است.؛ چه قانون اساسی چه قانون بودجه چه قانون راهنمایی و رانندگی. حافظ قانون هم محترم؛ چه شورای نگهبان چه مجلس شورای اسلامی، چه سرباز نیروی انتظامی.

واکنش‌های متفاوت

البته برخی نمایندگان هم پیشاپیش به قضاوت ماجرا پرداخته‌اند و مثلا روح‌ا... نجابت نماینده شیراز در این زمینه خطاب به عنابستانی، نماینده سبزوار نوشت: شما به یک جوان سیلی نزدید، به اعتبار مجلس و امید مردم سیلی زدید! مجلس با کسی عقد اخوت نبسته و پشت مظلوم می‌ایستد.
امان‌ا... حسین‌پور، نماینده اسفراین هم در مطلبی با هشتگ عنابستانی_استعفا نوشت: برخورد آقای  عنابستانی باعث خجالت مردم و مجلس انقلابی بود. برخورد غلط و خلاف قانون را توبیخ کنیم.
البته برخی نیز به حمایت از نماینده سبزوار پرداخته‌اند، مثلا بهروز محبی نجم‌آبادی، یکی دیگر از نمایندگان سبزوار گفت: پرکارترین نماینده که از ابتدای مجلس یازدهم هر هفته(بی‌استثناء) با حضور در حوزه انتخابیه برای حل مشکلات مردم از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است، اینک در حمله رسانه‌ای گسترده معنادار، بدون آن‌که صدایش شنیده شود و دوربین‌های ناظر چک شوند و ماوقع روشن شود از هر جهت مورد هجمه است.
همچنین مصطفی میرسلیم، نماینده تهران در واکنش به این ماجرا نوشت: جریان عنابستانی مشکوک به نظر می‌رسد. هیات نظارت بر رفتار نمایندگان باید با دقت رسیدگی کند، مبادا در ورای این جریان افرادی می‌خواهند مجلس را بدنام کنند.

مستندات در حال رسیدگی
در هر صورت هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در حال بررسی این ماجراست و مصطفی طاهری، عضو هیات نظارت بر رفتار نمایندگان به جام‌جم گفته در حال اخذ گزارش‌ها و مستندهای لازم از سوی مراجع مربوط در مورد این اتفاق هستیم. وی با بیان این‌که گزارش پلیس هنوز تکمیل نشده است، می‌گوید: بعد از تکمیل این گزارش‌ها در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس، آن را با جدیت مورد بررسی قرار خواهیم داد و قطعا در این ارتباط تصمیم‌گیری ما براساس عدالت خواهد بود و نه تبعیض. البته سردار حمیدی، رئیس پلیس راهور ناجا گفته مدارک به اندازه کافی وجود دارد که نشان می‌دهد علی‌اصغر عنابستانی، نماینده سبزوار به صورت سرباز امیدی اکبری سیلی زده است.   سردار حمیدی با بیان این‌که «کار سرباز ما کاملا درست و برگرفته از قانون بود و سرباز نباید به خودرویی که بدون مجوز بود اجازه تردد در خط ویژه می‌داد» گفته: مستنداتی مبنی بر برخورد فیزیکی نماینده با سرباز پلیس راهور داریم که کاملا کفایت می‌کند و باید ببینیم مرجع قضایی دراین‌باره چه تصمیمی خواهد گرفت.

 اگر تخلف نماینده محرز شود
با وجود اظهاراتی که از سوی رئیس پلیس راهور ناجا صورت گرفته است، عنابستانی در اظهاراتی که تاکنون داشته این ادعاها را تکذیب کرده و گفته ماجرا به آن شکلی که تعریف شده نبوده است. اکنون باید منتظر ماند و دید نهادهای مربوط از جمله هیات نظارت بر رفتار نمایندگان چه تصمیمی در این زمینه می‌گیرند.  اما آنچه مشخص است این‌که انتظار از مجلس انقلابی این است که در برخورد با چنین مسائلی متفاوت از گذشته برخورد کند و اگر تخلف نماینده محرز شد در برخورد با تخلف هم قاطعانه رفتار کند به گونه‌ای که انتظار جامعه از یک مجلس انقلابی برآورده شود.  این همان نکته‌ای است که در مطالب منتشر شده از سوی برخی نمایندگان در یکی دو روز اخیر هم دیده می‌شود، مثلا مالک شریعتی‌نیاسر، نماینده تهران در این زمینه نوشت: اگر ماجرا اثبات شود، جریان انقلابی ‫تقوای جمعی خود را نشان خواهد داد. مصطفی طاهری، عضو هیات نظارت بر رفتار نمایندگان هم در این زمینه به جام‌جم گفته است: هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در این مجلس تمام تلاش خود را برای برخورد با این‌گونه موضوعات براساس عدالت به کار خواهد گرفت و قطعا براساس مقررات اقدام خواهد کرد. حفظ حقوق مردم برای همه ما موضوع مهمی است و همه در برابر قانون مساوی هستند.

منبع: جام جم